Jacob Jonas Björnståhl. Στο Λιτόχωρο πριν 240 χρόνια

Ήταν την άνοιξη του 1779 όταν ο Jacob Jonas Björnståhl, (Σουηδός ελληνιστής, καθηγητής της ελληνικής γλώσσας, περιηγητής και πρώϊμος αρχαιολόγος) έφτασε αρχικά, με πλοίο από την Κωνσταντινούπολη, στο λιμάνι του Βόλου.

Στη συνέχεια ο περιηγητής επισκέφτηκε την Πορταριά, τη Λάρισα, τον Τύρναβο, τα Τρίκαλα, την Καλαμπάκα, τα Μετέωρα, τον Άγιο Βησσαρίωνα, τα Αμπελάκια και τα Τέμπη.

Σ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του ο Jacob Jonas Björnståhl κατέγραφε τις εντυπώσεις και τις παρατηρήσεις του σε επιστολές που έστελνε στη Σουηδία.

Συνέχισε τη διαδρομή του έως το Λιτόχωρο και τον Όλυμπο όπου επισκέφτηκε την Παλαιά ΙΜ Αγ. Διονυσίου.

Στη διάρκεια της παραμονής του στην ΙΜ του Αγ. Διονυσίου αρρώστησε βαριά. Η ασθένειά του αποδόθηκε σε υπερκόπωση ή και στην εμμονή του να λούζεται στα κρύα νερά του Ενιπέα.

Άρρωστος μεταφέρθηκε τότε μ' ένα πλοίο απ' το Λιτόχωρο (σκάλα) στη Θεσσαλονίκη όπου πέθανε στις 12 Ιουλίου του 1779 και ενταφιάστηκε.

Ήταν τότε 48 χρονών.

Τα λίγα υπάρχοντά του πουλήθηκαν σε δημοπρασία στη Θεσσαλονίκη ενώ τα 93 χειρόγραφα (ελληνικά, λατινικά, εβραϊκά, χαλδαϊκά, αραβικά, περσικά, τουρκικά) και τα 153 βιβλία που είχε αγοράσει ή είχε λάβει ως δώρα στη διάρκεια των ταξιδιών του, χαρίστηκαν σύμφωνα με τη διαθήκη του, στην Ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη της Ουψάλα, όπου βρίσκονται και σήμερα.

Όλες οι ταξιδιωτικές του εντυπώσεις -υπό μορφή ημερολογίου και επιστολών- τυπώθηκαν μετά το θάνατό του στη Σουηδία σε τέσσερις εντυπωσιακούς τόμους* (1780-1784) και απετέλεσαν, τις δεκαετίες που ακολούθησαν, πηγή έμπνευσης κατοπινών Σουηδών ελληνιστών αλλά και αφετηρία ενός μεγάλου ρεύματος φιλελληνισμού στη Σουηδία πριν, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 αλλά και στη συνέχεια.

Ανδρέας Μπούκας

*Συμπεριλαμβανομένων όλων επιστολών του από τις χώρες Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Ολλανδία, Αγγλία, Τουρκία και Ελλάδα.