Αρχαιο-λογικά 2025 Β

Λείβηθρα - Βακούφικα

Η βεβήλωση και η καταστροφή νεκροταφείου της Εποχής του Χαλκού συνεχίζεται!

Πρίν περίπου 25 και κάτι χρόνια στη διάρκεια εργασιών διάνοιξης του επαρχιακού δρόμου Λεπτοκαρυάς-Καρυάς και με αναφορά κατοίκου της περιοχής εντοπίστηκε νεκροταφείο της Ύστερης Εποχής Χαλκού ((περίπου 1600-1050 π.Χ., Εποχή άνθησςη του Μυκηναϊκού πολιτισμού) στη θέση Βακούφικα-Παλιομέτοχο.

Το σημείο βρίσκονταν ΒΔ και πιο ψηλά από την ακρόπολη των Λειβήθρων, με θέα το σύγχρονο παραλιακό μέτωπο από Λεπτοκαρυά, Σκοτίνα έως και Πλαταμώνα.

Διαπιστώθηκε πως οι τάφοι ήταν συλημένοι πρόσφατα.

Βρέθηκαν τα κονδύλια για την ανασκαφή και το 2020 αρχαιολόγοι διεξήγαγαν σχετική ανασκαφή για την μελέτη και διάσωση των 10 σε σύνολο τάφων μυκηναϊκής εποχής, που γλίτωσαν την καταστροφή από τις χωματουργικές εργασίες διάνοιξης του επαρχιακού δρόμου..

Τα ευρήματα δεν ήταν πολλά κι ούτε ιδιαίτερα αξιόλογα.

Το γεγονός όμως πως οι τάφοι βρίσκονται πολύ μακρυά από τις "καθιερωμένες" εστίες του μυκηναϊκού κόσμου τους καθιστούσε σημαντικούς.

Στη συνέχεια τοποθετήθηκε ξύλινο προστατευτικό στέγαστρο, κατασκευάστηκαν διακοσμητικά πέτρινα πεζούλια, μια πέτρινη βρύση (που δεν λειτουργεί) και τοποθετήθηκε μια ενημερωτική πινακίδα.

Το "έργο" τελείωσε για τους αρχαιολόγους και οι τάφοι αφέθηκαν στην τύχη τους...

Πρίν 8-10 χρόνια άρχισε το νεκροταφείο να "φιλοξενεί" γίδια κάποιου βοσκού της περιοχής (βλ. σχετικό άρθρο στο σύνδεσμο: https://www.spieria.gr/l/archaio-logika/).

Το ξύλινο στέγαστρο χωρίς καμιά συντήρηση έχει πια καταρρεύσει και διαλυθεί, τα υπολείμματα έχουν απομακρυνθεί, με εξαίρεση στύλους στήριξης να θυμίζουν μάλλον -εξ αποστάσεως- ινδιάνικα τοτέμ...

Η αρχική ενημερωτική πινακίδα αντικαταστάθηκε με μια νέα από την αρχαιολογία με αναφορές για ευρήματα σε άλλο αρχαιολογικό χώρο (Βουλκάνη)...

Το νεκροταφείο, οι τάφοι, βρίσκονται σήμερα σε άθλια κατάσταση.

Οι διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου αδυνατούν να προστατεύσουν το νεκροταφείο από την καταστροφή.

Η βεβήλωση τάφων τόσο στην αρχαιότητα όσο και στις μέρες μας, θεωρούνταν και θεωρείται, βάρβαρη ενέργεια και αποτρόπαια πράξη.

Ήταν και είναι μεγάλη προσβολή και ασέβεια τόσο προς τους νεκρόύς όσο και προς τους ζωντανούς.

Το νεκροταφείο και οι τάφοι βεβηλώθηκαν αρχικά από αρχαιοκάπηλους και ένα μέρος καταστράφηκε από τις χωματουργικές εργασίες του επαρχιακού δρόμου. 

Η βεβήλωση όμως συνεχίζεται από την αδιαφορία ή και την αδυναμία: της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας, του Υπουργείου Πολιτισμού, των περιφερειακών και τοπικών αρχών να τους προστατεύσουν μια και έστω και δίχως κτερίσματα αποτελούν μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αδιάψευστη μαρτυρία της ενότητας του ελληνισμού ήδη από τους Μυκηναϊκούς χρόνους.

Και φυσικά η ευθύνη προστασίας εναπόκειται στις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου που κανείς δεν φροντίζει να γίνει σεβαστός.

Έτσι λοιπόν το κυρίαρχο αφήγημα για την μυκηναϊκή εποχή θα παραμένει η Ελλάδα από τη Θήβα και κάτω. Λίγο φαίνεται κάποιοι να νοιάζονται για ευρήματα στις αποκαλούμενες "νέες χώρες" της Αθηναϊκής ηγεμονίας της "παλαιάς Ελλάδας".

Ανδρέας Μπούκας